Informatiebeveiliging voor gemeenten

Programma

INFORMATIEBEVEILIGING VOOR GEMEENTEN – LESPROGRAMMA
LES I
Informatiebeveiliging voor gemeenten

• De kernbegrippen beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid
• De mens: personeelsbeleid, awareness, social engineering
• Organisatie: beleid, beheersing
• Risicomanagement: methodes en technieken
• Techniek: toegangsbeveiliging, netwerken en systemen, applicaties en software ontwikkeling, fysieke beveiliging, bedrijfscontinuïteit
• Actuele ontwikkelingen
• Terminologie

LES II
Informatieveiligheid in de gemeentelijke organisatie

• De rol van de gemeenteraad en het college van B&W
• De ambtelijke organisatie: de gemeentesecretaris, management, burgerzaken, ruimtelijke ordening en milieu en de omgevingsdienst, het sociale domein, ondersteunende afdelingen
• De beveiligingsorganisatie: personeelszaken, facilitaire ondersteuning (fysieke beveiliging), IT/I&A
• Rollen en verantwoordelijkheden: CISO, IT security manager, overige beveiligingsfunctionarissen (bijv. op het vlak van BRP, SUWI)

LES III
Informatiebeveiliging voor gemeenten – beleid en beheersing

• Resolutie informatieveiligheid Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
• Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD): aansluiten bij de IBD, ACIB & VCIB functies, incident preventie, detectie en coördinatie
• Het Information Security Management System (ISMS): doelen, implementatie, onderhoud, rapportage, systemen en producten
• Beleid: strategie, beleidsregels en beoordeling
• Beheer van incidenten: procedures, reageren op incidenten, rapportage
• Casus

LES IV
Informatieveiligheid – normenkaders, baseline en maatregelen

• ISO normen: ISO 27001, ISO 27002, NEN 7510, NEN 7512, NEN 7513
• Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO)
• Implementatie van de BIO: randvoorwaarden, succesfactoren, praktische handvatten

LES V
Informatiebeveiliging – informatie en systemen

• Classificatie van informatie en systemen
• IT beheer processen: ITIL, BiSL, ASL
• Werkplekken: dik, dun of virtueel? Best practices, tele/thuiswerken
• Mobiele apparatuur: ontsluiten van informatie en systemen, MDM (Mobile Device Management), BYOD (Bring Your Own Device), best practices
• Centrale systemen: applicaties, databases, netwerken, opslag, back-up en beheer van centrale systemen
• Koppelingen: intern, extern, basisregistraties
• Beheer en onderhoud: kwetsbaarheden identificatie en registratie, patch management, logging en monitoring, SIEM

LES VI
Informatiebeveiliging – de grote boze buitenwereld

• Inkoop: inkoopproces, inkoopvoorwaarden, aanbestedingen, checklists
• Outsourcing: regie, verantwoordelijkheden, implementatie, naleving
• Externe hosting en cloud diensten: IaaS, PaaS, SaaS, juridische aandachtspunten, exit strategie
• Ketenpartners: informatiebeveiliging in ketensamenwerking, overheid, marktpartijen

LES VII
Risicomanagement

• Adresseren of negeren: voorkomen, detecteren, repressie en corrigeren, mitigeren, accepteren
• Soorten risico’s: politiek-bestuurlijk, operationeel, financieel, reputatie risico’s
• Soorten risicoanalyse
• Gereedschappen: nulmeting, GAP analyse, afhankelijkheids- en kwetsbaarheidsanalyse
• Rapportages
• Planning & control cyclus

LES VIII
Informatiebeveiliging voor gemeenten – wet en regelgeving

• Relevante wet- en regelgeving
• Verplichtende zelfregulering VNG
• Basis Registratie Personen (BRP) en Registratie Niet Ingezetenen (RNI): plichten van de gemeente, hergebruik van gegevens in andere systemen, logging en rapportages
• Wet Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI): basiseisen, interne uitwisseling gegevens, ketensamenwerking, logging en rapportages
• De Algemene Verordenings Gegevensbescherming (AVG): principes, rechten van de burger, plichten van de gemeente, de bewerkersovereenkomst, Privacy Impact Assessments (PIA)
• Wet Meldplicht Datalekken: inhoud, consequenties voor de gemeente

LES IX
Informatiebeveiliging voor gemeenten – naleving en audits

• Rapportages: aan wie wordt wat en hoe gerapporteerd?
• Contracten met derden: functionele of technische eisen, wijze van rapporteren, hoe zorgt u dat het contract wordt nageleefd?
• Audit principes: opzet, bestaan en werking
• Hoera! De auditor is er weer: voordelen van een audit, interne auditdienst, de externe auditor
• Voorbereiden op een audit: bewijslast verzamelen, algemene vereisten, de jaarrekening controle, DigiD, SUWI, BRP
• Single audit framework
• Security scans: vulnerability scans, penetratie testen, red teaming, responsible disclosure
• Concrete hulpmiddelen

Docent(en)

Informatiebeveiliging voor gemeenten – docenten

Uw docenten van de schriftelijke cursus Informatiebeveiliging voor gemeenten zijn:

Peter Tak CISSP CISA CEH
Peter Tak heeft zich als security officer bij de Provincie en Gemeente Groningen sinds 2008 voornamelijk bezig gehouden met informatiebeveiliging. Sinds 2013 werkt Peter als zelfstandig adviseur binnen zijn eigen adviesbureau PTA security. Peter heeft input geleverd voor het informatiebeveiligingskader van de Nederlandse Overheids Referentie Architectuur (NORA) en hij is mede-opsteller geweest van de provinciale Baseline informatiebeveiliging. Daarnaast was Peter reviewer van de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG). De afgelopen jaren heeft Peter zich tevens gespecialiseerd op het gebied van privacy.

Drs. Erik Rutkens RE
Erik Rutkens is mede-oprichter/eigenaar van Qbit Cyber Security. Qbit Cyber Security geeft inzicht in het beveiligingsniveau van uw organisatie en beschermt uw data en bedrijfsprocessen tegen cybercrime, in welke vorm dan ook. Qbit Cyber Security brengt de risico’s in kaart en helpt u de informatiebeveiliging op orde te brengen, met evenveel aandacht voor de menselijke, organisatorische als technische aspecten. Erik heeft als adviseur een brede ervaring met het opzetten en operationaliseren van een strategisch en tactisch informatiebeveiligingsbeleid, integraal risicomanagement en continuïteitsmanagement. Erik was jarenlang bestuurslid en voorzitter van de activiteitencommissie van het Platform voor Informatiebeveiliging (PvIB) en is nog steeds lid van het comité. Daarnaast was hij als docent Bestuurlijke Informatievoorziening verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Erik heeft jarenlang gewerkt als senior manager bij KPMG IT en als consultant bij Atos.

Drs. Auke Geerts RE
Auke Geerts is hoofd quality assurance bij het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Verder is hij lid van de Kennisgroep Privacy-audits van NOREA en lid van het Comité van Onpartijdigheid van PwC Certification. Daarvoor was Auke als informatiebeveiligingsspecialist verbonden aan Qbit Cyber Security, als adviseur verbonden aan KPMG IT Advisory en was hij auditor bij het Ministerie van OCW.

Drs. Wilfred Hanekamp EMITA
Wilfred Hanekamp is als managing director verbonden aan Qbit Cyber Security. De deskundigheid van Wilfred ligt op IT-beheersing en het snijvlak met bedrijfsprocessen, risicomanagement en IT-audit. Voorheen was Wilfred als auditor verbonden aan de Friesland Bank.

Niels Kappert RE EMITA
Niels Kappert heeft zijn eigen IT security bedrijf, waarmee hij inzetbaar is op het gebied van informatiebeveiliging en IT audit. Daarvoor was hij security officer en IT auditor bij Qbit Cyber Security, De Friesland Zorgverzekeraar, Univé en UVIT en senior IT auditor bij EY.

Ing. Bennie Sloot CISSP
Bennie Sloot is specialist op het gebied van informatiebeveiliging. Voordat hij zijn eigen bedrijf oprichtte was hij als adviseur verbonden aan Qbit Cyber Security en als security officer bij de Gemeente Groningen, de Provincie Groningen en Gas Terra. Eerder heeft Bennie in diverse rollen op het gebied van informatiebeveiliging ervaring opgedaan bij onder meer Atos, KPN, Gasunie en de IB Groep. Bennie is de verbindende schakel tussen de techniek en de organisatie. Met zijn gedegen aanpak weet hij zaken voor elkaar te krijgen.

Mr. Mirjam Terpstra
Mirjam Terpstra is adviseur privacy en informatiebeveiliging. Met haar bedrijf MirTerp richt zij zich dan ook op het ondersteunen van organisaties bij vraagstukken rondom privacy en informatiebeveiliging. Mirjam heeft een fascinatie voor het recht in de digitale wereld. Zij houdt zich dan ook met name bezig met de juridische aspecten van informatiebeveiliging.

Uw eindredacteur is:

Dr. R. Van der Staaij CISSP CCSP CISM CISA CRISC CEH CPT
Rob van der Staaij is adviseur Cybersecurity en Identity & Access Management (IAM). Hij is tevens verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), vakgroep Strafrecht en Criminologie, op de terreinen Cybercrime & Cybersecurity.